منشاء گندم به درستي روشن نيست. هرودوت مورخ معروف يوناني كه
يادداشت‌هايي از يك پيشواي مذهبي (……) را جمع‌آوري كرده، از مطالعه
آنها به اين نتيجه رسيده كه گندم در زمان حكومت كلده و آشور و پيش از آن در
بين‌النهرين به طور وحشي مي‌روييده است، اون در پنج قرن پيش از ميلاد در
نوشته‌هاي خود روش خرد كردن گندم و تهيه نان در مصر را شرح داده است.
كاوشهاي باستاني شناسي اخير نشان داده است كه گونه‌هاي گندم وحشي از حدود 1500 سال پيش از ويلائ در مصر و بين‌النهرين مي‌روييده است.
دانه‌هاي
گندم همراه با موميايي‌هاي فراعنه مصر از اهرام اين كشور به دست آمده است.
استرابون مورخ معروف معتقد است كه نوعي گندم وحشي از سواحل رود سند به دست
آمده، لينه گندم را منتعلق به كوههاي اورال مي‌داند و اديسه آن را از
سيسيل مي‌داند، به هز حال بيشتز پژوهشگران منشاء گندم را جنوب غربي آسيا
دانسته‌نا دو تا آنجا كه به كشورعزيزمان مربوط مي‌شود نمونه‌هاي گندم در
كاوشهاي باستان‌شناسي دامغان كشف شده كه نشانه قدمت اين گياه در آن منطقه
است.
همچنين در غارهاي نزديك درياچه خزر و همدان دانه‌هاي گندم به دست
آمده است و باستان‌شناسان عقيده دارند كه گندم از حدود پنج تا شش هزار سال
پيش از ميلائ در اين منطقه كشت مي‌شده است، در حال حاضر هم در بيشتر كوههاي
كشورماننمونه‌های گندم وحشی دیده می‌شود. و یکی از گونه‌های گندم با پسوند
اسم باستانی کشورمان Persia نامگذاري شده است.
گياه‌شناسي گندم
گندم
ممکن است Agropyron یا Aegilops باشد. چزء گیاهان گلدار زیر شاخه نهان
دانه‌گان، در روده گیاهان تک لپه‌ای، در راسته گلومی فلورا در تیره یا
فامیل Grammineae یا Poaceae و جنس Triticum است.
تعداد گونه‌هاي شناخته
شده گندم متجاوز از 3000 است اما از بين اين تعداد حدود 10 گونه به طور
كامل شناساسس شده و از بين اين تعداد سه گونه در تجارت بين‌المللي داراي
اهميت بيشتري مي‌باشند كه هر سه از جنس تريتيكوم هستند . هبارتند از:
Triticum Vulgar (common wheat) _ T.Durum و T_Compactum ( club_wheat)
تريتيكوم
و لگار مهمترين گندم مورد استفاده آسياب‌داران براي توليد آرد مناسب جهت
توليد نان است، به علاوه بيشتر آرد مصرفي براي توليد بيسكويت و كيك هم از
همين گونه توليد مي‌شود، تريتيكوم و ولگار در محدوده‌اي از شرايط اقليمي
قادر به رشد است و بنابراين عموميت كمتري دارد.
تريتيكوم ديوروم مناسب‌ترين گوهنه گندم براي توليد ماكاروني است.
تريتيكوم كمپكتوم داراي مقدار پروتئين كمتري است و براي توليد فرآورده‌هاي قنادي و بيسكويت مناسب است.
